Rondkijken in een ‘top-secret’ fabriek

Bij URENCO in Almelo wordt sinds de jaren ‘70 van uranium brandstof gemaakt voor kerncentrales: splijtstof. Maar hoe ziet zo’n proces er nu precies uit? 

Uranium is een delfstof die uit de aarde wordt gehaald. Hoewel uranium al een beetje straalt van zichzelf, is het niet genoeg om bijvoorbeeld hitte te produceren en water te laten koken. Wat je nodig hebt is het kleine beetje uranium-235, dat instabiel is en uit elkaar valt. Om dit instabiele uranium te scheiden van het ‘gewone’ uranium, uranium-238, heeft URENCO een speciale techniek ontwikkeld. Tienduizenden centrifuges draaien iedere seconde meer dan duizend keer om hun as. Dat is sneller dan een F16 op topsnelheid. Wat er dan gebeurt? Het proces is ‘vergelijkbaar’ met een gewone sapcentrifuge. Zoals het lekkere sap wordt gescheiden van het onbruikbare vruchtvlees, wordt het splijtbare uranium gescheiden van het moeilijk splijtbare uranium. Het resultaat is een splijtstof waarmee elektriciteit kan worden opgewekt in een kernreactor. 

In commerciële verrijkingsfabrieken zoals URENCO wordt (laag)verrijkt uranium geproduceerd met vier à vijf procent splijtbaar uranium-235. In het verleden werd in speciale verrijkings-installaties ook hoogverrijkt uranium gemaakt, dat vooral militair werd toegepast, bijvoorbeeld voor wapens en onderzeeboten met kernaandrijving. Door de internationale ontwapeningsverdragen is veel hoogverrijkt uranium overtollig geworden, daarom is de productie ervan gestaakt. 

Daarnaast produceert URENCO ook stabiele -niet radioactieve- isotopen voor industriële, medische en wetenschappelijke toepassingen. Die worden bijvoorbeeld gebruikt om straling te verminderen in kernreactoren of om lasnaden te inspecteren en constructiefouten in metaal op te sporen. Ziekenhuizen gebruiken stabiele isotopen om diagnoses te stellen, tumoren te behandelen en pijn te bestrijden.