Twente als belangrijke speler in chipindustrie: ‘Iedereen heeft een stukje Twente in de broekzak zitten’

Chips zijn onmisbaar in het hedendaagse leven. Twente speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van deze slimme plaatjes. Bram Nauta, hoogleraar Integrated Circuit Design aan de Universiteit Twente, vertelt hoe chiptechnologie de wereld heeft veranderd, wat de rol van Twente hierin in en hoe hij de toekomst van chips ziet.

“Zonder chips staat onze wereld stil”. Nauta heeft weinig woorden nodig om aan te geven hoe belangrijk chips zijn in het hedendaagse bestaan. “Chips zijn misschien wel belangrijker dan olie. Alles gebeurt digitaal; vakanties worden via de computer geboekt, bankzaken worden online geregeld, iedereen beschikt over een smartphone. Daar zijn chips voor nodig.  Je kunt niet meer zonder.”

De chiptechnologie heeft de wereld de afgelopen decennia veranderd. Het heeft ervoor gezorgd dat elektrische apparaten steeds meer kunnen, maar ook steeds kleiner worden. Nauta heeft hierin een belangrijke rol gespeeld met de ontwikkeling van de Nauta-schakeling. Deze vinding is de standaard in de chiptechsector. Ook lag zijn werk aan de basis van draadloze communicatietechnieken als 5G, wifi en Bluetooth.

Eifeltoren

Om aan te geven wat de invloed van chips is op ontwikkelingen in de wereld, pakt Nauta er een oude iPhone 6 bij. “Ik heb wel eens uitgerekend dat als je een iPhone zou willen bouwen met losse onderdelen uit de jaren 60, dat deze ongeveer vier keer zo groot zou worden als de Eifeltoren. Bovendien zou je een kerncentrale nodig hebben om deze aan te sturen. Dankzij de chiptechnologie past het in je broekzak. En wat doen we met al die rekenkracht die in dat apparaat zit? We maken er selfies mee”, lacht de hoogleraar.

Binnen de chipindustrie speelt Nederland een voorname rol. ASML geldt als belangrijkste bouwer van productiemachines voor chips, terwijl Nederland op het gebied van chipontwerp een voorloper is. “We hebben hier de kennis om chips te ontwerpen. Het is een moeilijk proces waarbij je met duizenden zaken rekening moet houden. Er hoeft maar iets fout te gaan, of je kan opnieuw beginnen. Daarom is ervaring heel belangrijk in dit vak. Hoe meer ervaren mensen je hebt, hoe beter je weet wat er mis kan gaan en hoe beter je die fouten dus kan voorkomen. Die ervaren mensen hebben we hier in Twente.”

Twente als ‘place to be’

Het maakt Twente, samen met Eindhoven, ‘the place to be’ als het gaat om chipontwerpindustrie. “Twente vormt een belangrijk onderdeel van de chipindustrie. Dat is begonnen met één bedrijf in chipontwerp: Bruco (toen in Weerselo, nu in Borne, red.). Door de jaren heen zijn er steeds meer bedrijven bijgekomen. Inmiddels heeft Twente een tiental bedrijven dat chips ontwerpt. Zij maken chips voor bedrijven als Bosch en Samsung. Veel van die chips zitten in telefoons. Iedereen heeft dus een stukje Twente in de broekzak zitten.”

Dat er steeds meer chipbedrijven in Twente zitten, versterkt de positie van de regio in de chipindustrie. “Het is een cluster geworden dat heel zichtbaar is. Studenten kiezen bewust voor een opleiding aan de Universiteit Twente, omdat er hier zoveel chipbedrijven zijn. Ze blijven hier na hun afstuderen hangen. We hebben een heel ecosysteem. De Twentse chipbedrijven maken veel winst. Dat wordt deels geïnvesteerd in de UT om verder onderzoek te doen.”

En daar houdt Nauta zich mee bezig. “De bedrijven in Twente maken chips voor echte producten. Ik probeer chips te ontwerpen voor nieuwe toepassingen. Ik vergelijk het weleens met de modewereld. Daarin ben ik de Louis Vuitton die nieuwe creaties ontwerpt waarvan mensen denken ‘wat moet je ermee’, maar die je over tien jaar terugziet in het straatbeeld.”

Toekomst

Met de steeds verdere digitalisering van de samenleving zal de vraag naar chips voorlopig niet stoppen. Nauta ziet de toekomst voor de chipindustrie dan ook rooskleurig in. “De Wet van Moore gaat nog wel even door. De chips die nu worden gebouwd zitten maar voor vijf procent vol. Deze kunnen dus nog volop doorontwikkeld worden.” Chips zullen dus nog slimmer worden, wat kan leiden tot bijzondere nieuwe ontwikkelingen. “Wat er allemaal kan met nog slimmere chips? Ik kan de toekomst niet voorspellen. Ik zeg weleens dat tegenwoordig overal chips in zitten behalve in een wc-rol, maar wie weet verandert dat in de toekomst. Dat je met een chip in het wc-papier kan zien of je bepaalde ziektes hebt. Dat is nu nog niet voor mogelijk te houden, maar dat zeiden ze een x-aantal jaar geleden ook over andere toepassingen die we nu heel normaal vinden.”

De toenemende vraag naar chips, is ook goed nieuws voor de Twentse chipindustrie. “Die groeit wel door. Mensen met kennis over chips zijn zeldzaam, moeilijk te vinden. Er is hier veel hoogwaardige kennis en we trekken steeds weer nieuw talent aan. Er wordt hier op een kleinschalige manier chips ontworpen, maar onze rol in het geheel is wel cruciaal.”