Energiehub Twente: Twente bouwt aan een waterstoftoekomst

Het idee ontstond bij Hydronex, onderdeel van de Roelofs Groep. Projectontwikkelaar Jasper Heutinck vertelt hoe het begon: “Vijf jaar geleden vroegen we ons af: kunnen we de zandwinplas niet dubbel gebruiken? Voor zandwinning én voor energie. Al snel kwamen we erachter dat alleen panelen neerleggen niet genoeg is. Het net zit vol. Dus moet je zelf slimme oplossingen bouwen.” Op het water komt een drijvend zonneveld en in de toekomst wordt in ‘de achtertuin’ hiervan het windproject Almelo-Tubbergen-Twenterand gebouwd. Samen levert dat veel energie. Te veel om zomaar het net op te sturen. Daarom is slimme conversie en opslag een belangrijke volgende stap.

Waterstof als motor
Batterijen vangen schommelingen op korte termijn op. Voor langere opslag kiest Twenterand waterstof. Die kan worden gebruikt voor vrachtwagens, bouwplaatsen en fabrieken die nu nog op gas draaien. “Met waterstof kun je lokaal opgewekte energie opslaan en inzetten op de momenten dat bedrijven die nodig hebben,” zegt Heutinck. “Dat maakt verduurzamen haalbaar, ook als je geen zwaardere aansluiting krijgt.”

Hele keten in één project
De Energiehub is een initiatief van Hydronex, Fieten Olie en de gemeente Twenterand. Ze werken samen met H2Hub Twente, een coöperatie waarin dertig bedrijven en instellingen verenigd zijn. Van transporteurs en industrie tot het waterschap en de brandweer. Ton Beune van H2Hub Twente legt uit waarom dat bijzonder is: “We regelen niet alleen de productie, maar ook de afzet. Er komt een waterstoftankstation en we maken afspraken met transport en industrie. Daardoor doorbreken we de kip-ei-situatie die je vaak bij waterstof ziet.”

Water uit de plas, geen belasting van het drinkwaternet
Voor de productie van waterstof is water nodig. In Twenterand komt dat niet uit het reguliere drinkwaternet, maar uit de zandwinplas zelf. Het water wordt samen met regionale partners gezuiverd tot ultra puur water dat geschikt is voor elektrolyse. Heutinck: “We hebben bewust gekozen voor de plas als bron. Zo zorgen we dat we duurzaam werken en geen extra druk leggen op het drinkwater dat in Twente al schaars is.”

Steun uit de regio
De eerste fase van het project werd mogelijk gemaakt door steun uit de Regio Deal Twente via Twente Board. Daarmee is een uitgebreid haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd. De uitkomst is positief: technisch, financieel en juridisch is het plan uitvoerbaar. Heutinck: “Zonder die steun was dit nooit van de grond gekomen. Dankzij de Regio Deal konden we onderzoeken of het project haalbaar is. Nu zitten we in de volgende fase: de ontwikkelfase waarin partijen beslissen of ze daadwerkelijk investeren.” Voor die vervolgstap heeft de Energiehub opnieuw steun gekregen van Twente Board. Deze bijdrage helpt om de detailengineering, vergunningen en financiering rond te krijgen. In 2026 moeten de betrokken partners een definitief investeringsbesluit nemen.

Leren in de praktijk
De hub is meer dan techniek. Studenten van Saxion en Universiteit Twente doen onderzoek naar veiligheid en toepassingen. De brandweer kijkt mee bij het ontwerp en doet ervaring op  met waterstofinstallaties. Beune: “Ons motto is learning by doing. We bouwen kleine proefopstellingen in Almelo. Studenten en bedrijven testen mee. Zo leer je hoe je systemen veilig en efficiënt laat draaien. Die kennis nemen we straks mee naar Twenterand.”

Vooruitblik
De ambitie is dat in 2027 de eerste fase van de energiehub in Twenterand in gebruik wordt genomen, met een elektrolyser van 5 megawatt. Daarbij wordt optimaal gebruikgemaakt van bestaande netwerkaansluitingen en reeds gecontracteerde vermogens. Het nieuwe drijvende zonnepark van 20 MWp levert rechtstreeks stroom aan de elektrolyser, terwijl aanvullende windenergie via het elektriciteitsnet wordt aangevoerd. Heutinck: “Door slim in te spelen op de mogelijkheden van de nieuwe Energiewet, die in 2026 van kracht wordt, kunnen we meerdere duurzame bronnen op één aansluiting combineren. Zo benutten we het bestaande elektriciteitsnet beter en maken we ruimte voor de aanleg van een nieuw drijvend zonnepark, waarmee we de energietransitie versnellen. De komende periode draait om het rondmaken van de financiering en het maken van afspraken met afnemers. Als dat lukt, kan de hub daarna modulair doorgroeien naar 30 megawatt. Deze opschaling is afhankelijk van het al dan niet verrijzen van de windmolens. Heutinck: “Als de windmolens er niet komen, zal de opschaling van elektrolyse-capaciteit ook niet aan de orde zijn.”

Alles komt samen
Wat Twenterand bijzonder maakt, is de combinatie. De zandwinplas levert ruimte en water, het bedrijventerrein ernaast biedt afnemers, en de regio heeft partners die het hele traject willen dragen. Heutinck vat het samen: “In Twenterand komt alles samen. Zonne- en windenergie, opslag in batterijen, waterstofproductie en concrete toepassingen bij bedrijven. Dat maakt dit project uniek en een grote kans voor Twente en past ook heel mooi bij de Overijsselse energievisie 2050, waarin de ambitie is uitgesproken om ook de beschikbaarheid van waterstof lokaal op te bouwen.”

Meer weten of meedoen?
De Energiehub Twente is onderdeel van het programma Verduurzaming Bedrijfslocaties. Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door Twente Board, Ondernemend Twente, Provincie Overijssel, de Rijksoverheid en VNO-NCW Midden (als penvoerder namens Ondernemend Twente). Met ondernemers, gemeenten, kennisinstellingen en andere organisaties werken we aan oplossingen voor het volle elektriciteitsnet in Twente. We helpen bedrijven om klaar te zijn voor de uitdagingen van nu en de toekomst. Het programma ondersteunt bedrijventerreinen om samen duurzamer met energie om te gaan. Ook proberen we (effecten van) netcongestie te verminderen. Projecten onderzoeken hiervoor bijvoorbeeld de mogelijkheden van buurtbatterijen en het afstemmen van lokale opwek en afname.

In al 8 Twentse gemeenten zijn projecten van start. Maar ook in 2025 en 2026 kunnen bedrijfscollectieven zich nog aanmelden om deel te nemen. Wil je meer weten of aansluiten bij het programma? Neem contact op met het programmateam Verduurzaming Bedrijfslocaties.