Nieuwe loop van Buurserbeek om droogte tegen te gaan

De geschiedenis van Landgoed Lankheet, tussen Haaksbergen en Eibergen, gaat terug tot ten minste 800 jaar geleden, toen de graslanden door lokale kwel werden bevloeid als vorm van natuurlijke bemesting. Het kwelwater was rijk aan kalk en mineralen. 's Winters beschermde de waterlaag de zoden tegen vorst en tegen schadelijke insecten. Deze manier van bevloeien had in de middeleeuwen zo’n goed resultaat dat men tot drie keer kon hooien in één seizoen. Voor die tijd was dat een opmerkelijk hoge opbrengst. Het hooi was voedsel voor het vee. De mest ging op de akkers. Kortom: een soort zelfvoorzienend systeem. Eind 19e eeuw introduceerde Gerrit Jan van Heek het systeem opnieuw op zijn landgoed. Door de komst van de kunstmest en de kanalisatie van de Buurserbeek werkte het niet meer en moest hij dit vloeiweidensysteem weer snel opgeven.
 

De ontginning van de heidegronden en de kanalisatie hadden meer gevolgen. Als je bedenkt dat een druppel water die in Duitsland was gevallen er vroeger meer dan 16 dagen over deed om de IJssel te bereiken, en die afstand nu al in 9 uur heeft afgelegd, besef je dat dit niet bijdraagt aan het tegengaan van verdroging en wateroverlast. Dit werd eind vorige eeuw al beseft door de eigenaren van het Lankheet die in 1999 een deel van het historische vloeiweidensysteem herstelden. De vloeiweiden fungeren als 'spons' voor het bergen, vasthouden en geleidelijk afvoeren van water. Zo draagt het systeem bij aan een klimaatrobuust landschap en aan de bevordering van biodiversiteit. Bovendien worden veel doelen bereikt: verdroging bestrijden, natuur herstellen en waterberging realiseren én historisch erfgoed weer bereikbaar maken voor wandelaars. De plaatselijke kwel bleek onvoldoende om de natuurdoelstellingen te realiseren dus werd een plan bedacht om water in de Buurserbeek te laten, dit te zuiveren in rietbekkens om het dan via het oude watersysteem op het landgoed weer naar de Buurserbeek terug te laten lopen. Het water neemt slib mee, dat zorgt voor natuurlijke bemesting en een rijker bodemleven. Met verschillende mooie resultaten: berging en zuivering van oppervlaktewater, ·herstel van beekbegeleidende natuur, productie van biomassa ten behoeve van duurzame energie en een recreatief interessante omgeving.

Een recent succes is het aanbrengen van een nieuwe loop van een groot deel van de Buurserbeek. De kades zijn hier weggehaald. De beek begint op de Geul in Zuid-Limburg te lijken; hij haalt zelf zand uit de oevers weg en wordt steeds ondieper. De grondwaterstand stijgt hierdoor, bij hoge waterstanden kan het landschap ‘meestromen’. Dit helpt enorm tegen verdroging. Bij de recente aanleg van de nieuwe N18 kon een aantal compensatieopgaven op het landgoed worden uitgevoerd, vooral door herstel van aangetaste natuur. Het landgoed heeft een ultieme wens: over een jaar mag er geen druppel water meer uit gaan.