Technologie in de zorg

Marjolein den Ouden is practor Zorg & Technologie bij ROC van Twente en lector Technology, Health and Care bij Hogeschool Saxion. Zij ziet de grootste uitdaging in het ontwikkelen van technologie waar de zorg en burgers écht wat aan hebben. ‘We moeten technologie ontwikkelen die laagdrempelig kan worden ingezet en het werk van mensen in de zorg gemakkelijker maakt of de kwaliteit van leven of welzijn van patiënten of cliënten verbetert.’

Dat vraagt om nauwe samenwerking met zorginstellingen en met patiënten en cliënten. ‘Het moet niet zo zijn dat we technologie ontwikkelen voor een niet-bestaand probleem of niks bedenken voor iets wat duidelijk wél een probleem is’, zegt docent-onderzoeker Theo Olthuis van ROC van Twente.

Het liefst wil je technologie zoveel mogelijk toesnijden op de individuele behoefte van een patiënt of cliënt. ‘Daar zit een spanningsveld. Een organisatie wil graag iets wat zo breed mogelijk toepasbaar is en dan is het zoeken naar een grote gemene deler. Maar soms is de zorgvraag zo specifiek dat die grote gemene deler er helemaal niet is’, weet hoofddocent-onderzoeker Richard Evering van Saxion.

Daarom moet nog meer worden samen- gewerkt tussen bedrijven, zorginstellingen, onderwijs en onderzoek. Ondernemers die nieuwe technologie ontwikkelen, onderwijs om zorgprofessionals kennis te laten maken met de nieuwste ontwikkelingen en onderzoek om te evalueren of technologie breed en zinvol kan worden ingezet. 

Dit gebeurt al steeds meer, constateren de drie deskundigen tevreden. Er valt nog wel winst te halen uit het beter laten ‘landen’ van nieuwe techniek. Niet alleen in het management van de zorginstellingen, maar ook bij patiënten, cliënten en in alle teams. Bijvoorbeeld: Studenten Gezondheid en Technologie van Saxion worden opgeleid om collega’s te ondersteunen bij het inzetten van technologie in de zorg.

Evering noemt beeldbellen als praktisch voorbeeld in de thuiszorg. ‘Dat wordt nu nog weinig gebruikt, maar een verzorgende kan dan bijvoorbeeld kijken hoe de genezing van een wond verloopt, of meekijken met de medicatie en de voeding.’

Volgens Olthuis vinden mensen het geruststellend dat ze vaker contact kunnen hebben, ook al is de zorgprofessional niet direct bij hen in de kamer aanwezig. ‘Die contactmomenten blijven, maar dit kan ondersteunend zijn.’

Natuurlijk zijn er ook vraagstukken. Hoe ga je bijvoorbeeld om met online patiëntdossiers, welke data wordt opgeslagen en gedeeld. ‘Daar moet je direct transparant en duidelijk over zijn en goed over in gesprek gaan, dat levert acceptatie op’, stelt Evering.

Waar die grenzen aan technologie in de zorg precies zitten, zal de tijd uitwijzen. ‘Natuurlijk overzien we nog niet alles. We moeten kritische vragen blijven stellen. Innovatief zijn, maar wel met een vinger aan de pols’, vindt Den Ouden.

Lopen we niet de kans dat een groep digibeten straks verstoken blijft van nieuwe zorg? Volgens Olthuis toont onderzoek
aan dat de groep tussen 65 en 76 jaar, de ouderen van de nabije toekomst dus, al volop actief is met ict: 80 procent is digitaal bekwaam. ‘Voor de groep die dat niet is, zal altijd begeleiding mogelijk moeten blijven.’

Om burgers sneller in aanraking te brengen met nieuwe technologie, moet de zorg toegankelijk en dichtbij zijn. Den Ouden: ‘In september hopen we te starten met Citizens Lab Oost, een project waarin ROC van Twente, Saxion en UT samenwerken met technologische bedrijven, zorginstellingen, gemeenten en burgers. Burgers hebben een actieve rol in dit project, van het formuleren van de vraag tot het testen van technologie- en. Hierbij zetten we in op preventie. Als je nu al kunt voorspellen welke mensen over pakweg tien jaar gezondheidsrisico’s lopen, kun je daar de zorg al op afstemmen in plaats van pas in actie te komen als iemand zorgbehoeftig wordt.’