ETC & Urenco: twee onmisbare spelers bij de behandeling van miljoenen kankerpatiënten wereldwijd

Met de Leonardo da Vinci cascade kunnen verschillende stabiele isotopen worden verrijkt. „Dat verrijken gebeurt op dezelfde manier als bij uranium. Verrijken is eigenlijk niets anders dan het scheiden van de lichte en de zware deeltjes in onze centrifuges. ” De vraag naar medische isotopen is de laatste jaren flink gegroeid, vertelt Bos. „Terwijl het al groot was. Om een idee te geven; per jaar worden er met de isotopen die wij maken ongeveer anderhalf miljoen kankerpatiënten behandeld. Vooral in West-Europa, maar ook in Azië en Amerika, is de vraag gegroeid. Er wordt voortdurend onderzoek gedaan naar nieuwe kansen om nucleaire geneeskunde in te zetten. Er is sprake van een groeimarkt. Met stijgende welvaart neemt de levensverwachting van mensen toe. Op meer plekken in de wereld worden ziektes als kanker behandeld. Om aan de stijgende vraag naar medische isotopen te kunnen voldoen, heeft Urenco in de toekomst nog meer centrifuges nodig.” Daarbij komt het goed van pas dat ETC pal naast Urenco zit.

De naam zegt het al, als de stabiele isotopen het terrein in Almelo verlaten zijn ze nog niet radioactief. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de reactor in Petten. Vanaf daar zijn het ‘radio isotopen’ die naar ziekenhuizen gaan en gebruikt worden voor diagnostiek en behandeling. Bijvoorbeeld bij mensen die aan long-, prostaat-, of baarmoederhalskanker lijden. De isotopen worden dan in het lichaam ingebracht, vertelt Bos, die met zijn jarenlange ervaring veel weet van de toepassingen. “Bij een patiënt met longkanker wordt de metalen radioactieve isotoop met een machine via neus en luchtwegen ingebracht. Met behulp van een dun flexibel buisje en een staalkabel. De isotoop stopt op de plek waar de tumor zit. Die wordt dan van dichtbij bestraald. Dat duurt een, twee, of drie minuten. Het mag niet te lang duren, want de straling is best wel heftig. Vervolgens wordt de staalkabel weer teruggetrokken met de machine, die de bron met lood afschermt. Op deze manier krijgt de patiënt precies op de goede plek een behandeling en wordt er geen gezond weefsel rond de tumor door straling vernietigd.”

Stable Isotopes is de enige westerse producent van stabiele isotopen en bedient zo’n 30% van de wereldmarkt. De overige 70% is in Russische handen. “Het geeft een goed gevoel dat we in de gezondheidszorg een belangrijke rol spelen. Met Urenco helpen we miljoenen zieke mensen beter te maken.” Daarbij gaat het niet alleen om kankerpatiënten. „Met de Da Vinci-installatie gaan we een xenon-isotoop verrijken. Die wordt in de toekomst gebruikt voor verbetering van MRI-opnames van longen. Maar wellicht ook voor diagnoses van COPD en astma. Wij maken het gas al. Toepassing in de ziekenhuizen is in ontwikkeling.”

De gloednieuwe nieuwe installatie biedt Urenco meer mogelijkheden. Bos: „We kunnen nu isotopen van zo’n tien verschillende elementen verrijken. Dat moeten er in de nabije toekomst meer worden. Zodat we met name Europa beter kunnen bedienen. En zodoende niet afhankelijk is van import vanuit Rusland. Ook de Europese Commissie heeft uitgesproken het belangrijk te vinden dat in Europa zelf isotopen worden geproduceerd. Als Urenco willen wij die hoofdrol blijven spelen. Dat kan niet zonder ETC.

Naast het maken van ultracentrifuges om aan de wereldwijde energiebehoefte te kunnen voldoen, maakt ETC sinds de jaren 70 ook ultracentrifuges voor de productie van medische isotopen. Leon Lagendijk, Directeur bij ETC Nederland vertelt dat “voor het verrijken van isotopen in principe dezelfde ultracentrifugetechnologie wordt gebruikt als voor het verrijken van uranium. De centrifuge en het proces worden wel afgesteld op iedere te verrijken isotoop.”

ETC’s ultracentrifugetechnologie staat voor zeer efficiënte centrifuges, die op hoge snelheid draaien. Isotopen, die in gas zijn omgezet, worden in de centrifuges gebracht en daar op hoge snelheid rondgedraaid. Door de centrifugale krachten binnenin bewegen lichtere moleculen naar het midden van de centrifuge, terwijl zwaardere moleculen naar de rand worden geduwd. Zo kan gas met een hogere concentratie van het lichtere molecuul worden afgetapt. Om miljoenen kankerpatiënten wereldwijd te helpen bij hun behandeling is een klein aantal ultracentrifuges al voldoende.

“Het werken bij Urenco en ETC Nederland vinden mensen bijzonder. Dit zie ik bij onze ETC Nederland medewerkers terug in de hoge mate van betrokkenheid en trots; we bieden uitdaging in de werkzaamheden, we blijven innoveren, we zetten ons in voor het milieu en we helpen zieke mensen bij hun behandeling. En dat we naast het actief zijn in de nucleaire en medische markt ook nog actief zijn in de luchtvaart- en ruimtevaartindustrie, semiconductor en packaging & printing industrie maakt ons een aantrekkelijke werkgever in de regio” aldus Leon.

ETC Nederland en Urenco voelen een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid om Nederland en de rest van de wereld te voorzien van energie die op een CO2 vrije manier tot stand is gekomen. En het maken van centrifuges voor medische isotopen blijft helaas noodzakelijk zolang er mensen behandeld moeten worden aan kanker. Samenwerking op beide gebieden maakt onze bedrijven bijzonder en uniek!