Dementiepatiënten geholpen door nieuw programma voor tablet

Op dit moment leven er in Nederland zo’n 290 duizend mensen met dementie.
Door de vergrijzing en het ouder worden van de bevolking zullen in 2040 ruim een half miljoen mensen lijden deze ziekte. Een nog veel groter aantal mensen dan nu zal dus, als mantelzorger of als naaste, te maken krijgen met dementie. Hogeschool Saxion in Enschede, ontwikkelt samen met Het VU Medisch Centrum in Amsterdam en het Radboud MC in Nijmegen een programma voor de tablet dat patiënten met beginnende dementie helpt: FindMyApps.

Docent/onderzoeker Yvonne Kerkhof van het lectoraat Verpleegkunde van het Saxion is hierop gepromoveerd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Met haar innovatie wil ze mensen met dementie helpen om meer grip te krijgen op hun leven en hen ondersteunen in het ontplooien van zinvolle activiteiten die ze nog wél kunnen. Volgens haar vallen veel mensen met dementie na de eerste diagnose al snel in een gat. “Ze hebben misschien nog niet direct hulp nodig, maar ze zijn wel ontheemd”, legt ze uit. “Ze kunnen vaak niet alles meer doen wat ze voorheen wel deden en hebben ondersteuning en structuur nodig. Bijvoorbeeld bij het vinden van de weg of het innemen van medicatie. Ook ondernemen ze minder en blijven ze meer thuis omdat ze onzeker zijn. Dat komt door de cognitieve uitval. FindMyApps kan ze ondersteunen.

De applicatie is ontwikkeld na grondig behoefteonderzoek bij mensen met dementie. “Het punt is dat die hele wereld van applicaties een grote warboel is. Je hebt zoveel apps die je kan vinden in de Appstore en in Google Play. Wij hebben een eigen database gebouwd met dementievriendelijke applicaties op het gebied van zelfmanagement en zinvolle activiteiten. Onder zelfmanagement scharen we bijvoorbeeld ondersteuning bij medicatie, het bieden van dagstructuur of het vinden van de weg. Wat betreft zinvolle activiteiten moet je denken aan muziekapps, spelletjes en het helpen bij herinneringen ophalen. Mensen kunnen een gebruikersprofiel aanmaken, eventueel met behulp van een mantelzorger en op die manier worden ze geleid naar de apps die bij hen passen.”

De applicatie is getest door verschillende patiënten en mantelzorgers. Deze geven onder meer aan dat door FindMyApps mensen zichzelf bezig kunnen houden waardoor de mantelzorger wordt ontlast. Een van hen vertelt bijvoorbeeld dat haar partner op de tablet piano speelt, kleurt op nummer en zich vermaakt met taalspelletjes. De onderzoekster geeft aan dat gebruikers nieuwe activiteiten ontdekken via haar applicatie waardoor ze het gevoel hebben dat hun wereld een stukje groter wordt.

Naast de bibliotheek met dementievriendelijke apps ontwikkelde Yvonne ook een training over de app voor mantelzorgers, zodat zij hun naasten kunnen instrueren. Die training is gebaseerd op de Foutloos leren-methodiek. “Geen één dementie is hetzelfde, maar veel mensen zijn, ondanks cognitieve beperkingen, nog wel in staat zichzelf handelingen aan te leren door automatisme. Met de Foutloos leren-methode ga je iemand vaardigheden aanleren in stappen. Je gaat pas naar de volgende stap, als een bepaalde handeling grotendeels foutloos gedaan kan worden. Dat past ook in de huidige benadering van gezondheid: om niet alleen uit te gaan van ziekte, maar ook vooral te kijken wat mensen nog wél kunnen. Positieve gezondheid, noemen we dat.”

Het Saxion verwacht dat het programma ook voor geheugenpoli’s, bij dagvoorzieningen en bij ontmoetingscentra een toevoeging zal zijn.