'Pioneering: groot denken en klein doen'

De Bouwsector had het de afgelopen jaren moeilijk en moet innoveren. Pioneering helpt door ondernemers, kennisinstellingen, overheid èn opdrachtgevers bij elkaar te brengen. “Wanneer je oplossingen wilt ontwikkelen voor de grote maatschappelijke vraagstukken, zoals verduurzaming, heb je ruimte nodig om dingen uit te proberen. Te experimenteren en pionieren. Pioneering biedt die ruimte”, legt de nieuwe directeur Jeroen Hatenboer uit. “Pioneering werkt samen met deelnemers in projecten aan thema’s als energietransitie, klimaatadaptatie en circulaire economie. En delen kennis in de Pioneering academy.”

De bouw is economisch gezien een belangrijke sector voor Oost-Nederland. Er werken bovengemiddeld veel mensen direct en indirect in de bouw en de mores is ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’. Daarom is het goed dat er een vehicle is als Pioneering, dat vernieuwend ondernemen stimuleert door innovatie in proces, product, technologie en door markt te creëren. Vrielink geeft een voorbeeld. “De Twentse woningcorporaties hebben zo’n 80.000 sociale huurwoningen die in 2050 energieneutraal moeten zijn. In MDO Labs zoeken we met vijftien corporaties naar de meest duurzame oplossing. Een oplossing die financieel haalbaar is en woningen goed en betaalbaar houdt. De deelnemers werken verschillende concepten uit en zoeken daar de juiste bedrijven bij voor de uitvoering. Zo werkt het project INDU-ZERO aan renovatiepakketten die ze in een Twentse fabriek willen produceren. Dat is niet alleen interessant voor de maakindustrie en de inwoners van Twente, maar ze kunnen daarmee ook de Europese markt op. Dat bedoelen we met groot denken en klein doen.”

Ruim tachtig innovaties realiseerde Pioneering in de eerste tien jaar. Welke springt er voor Vrielink uit? “De LandschapLodge vind ik een aansprekend voorbeeld van verduurzaming.” Het begon met een idee voor een zelfvoorzienende hotelkamer die je overal in het landschap kan plaatsen. Het resultaat is een tiny house voor iedereen die een paar dagen in de natuur wil verblijven. “Door Twentse bedrijven uitgedacht, ontwikkeld en gebouwd. Compleet met verdienmodel voor de bouwer, de hotelier en de agrariër.” Maar ook de methodiek voor resultaatgericht samenwerken in onderhoud (RGS), de gezamenlijke aanpak van de gemeentelijke warmteplannen om volledig aardgasvrij te worden, de ROC inspectieweek en de kieswijzer energieneutraal verbouwen voor particulieren zijn mooie resultaten.

Pioneering maakt onderdeel uit van de basisinfrastructuur van de Agenda voor Twente. “Wij zijn een van de verbinders in de Agenda en werken onder andere aan de actielijn Circulaire economie & duurzaamheid”, legt Hatenboer uit. “Samen met bijvoorbeeld Novel-T en Techniekpact Twente brengen we partijen bij elkaar.” Financiering komt voor een deel uit middelen van de basisinfrastructuur van de Agenda. “We hebben ons eigen businessmodel. Zo betalen deelnemers elk jaar een bijdrage, investeren deelnemers in projecten, financiert de provincie als opdrachtgever projecten en maken we bijvoorbeeld gebruik van Europese subsidies. Een mooie multiplier op de middelen uit de Agenda”.

Het aantal deelnemers zag Vrielink de afgelopen vier jaar groeien naar ruim tweehonderd. “We stelden de vraagstukken van de deelnemers centraal. De behoefte lag niet zozeer in geld, als wel in mensen en middelen. In experimenteerruimte en een netwerk om te helpen bij innovatie.” Pioneering is inmiddels ook actief in de regio Zwolle en Achterhoek. Jeroen Hatenboer hoopt de komende tijd nog meer kleinere bedrijven aan te laten sluiten. “Vooral voor die bedrijven is vernieuwen een opgave. Ik hoor graag wat zij nodig hebben, zodat ons aanbod ook bij hen past.”

Tot slot stelt Hatenboer: “Ik voorspel dat er over vijftien jaar geen enkel huis meer volledig op de bouwplaats wordt gebouwd. Wat betekent dat voor de sector? Hoe zorgen wij dat Oost-Nederland koploper wordt in circulair bouwen? Als ons dat als eerste lukt, creëren we een kansrijk exportproduct en zetten we ons Europees op de kaart.”